Studentengrondwet
Het is hoog tijd voor een Europees studentenhandvest. Dat is een van de voorstellen die de European Student Union (ESU) doet in het kader van de aankomende Conference on the Future of Europe en het Europees jaar van de jeugd (2022). Deze ijkpunten nodigen volgens de ESU uit tot reflectie over de toekomst van de Europese Onderwijsruimte (EEA) en de versterking van de Europese Hogeronderwijsruimte (EHEA) in het kader van het Bolognaproces. Als gevolg van toenemende samenwerking in het Europese hoger onderwijs (zoals het European Universities Initiative) komen de sociale vraagstukken die daarmee samenhangen steeds meer op de voorgrond te staan, aldus de ESU. Het Europese studentenhandvest, dat zou moeten worden erkend en ondertekend door de Europese instellingen, beoogt de basisrechten die studenten in Europa genieten, vast te leggen en te beschermen.
Democratisering, diploma-erkenning en digitalisering
Tevens wil de ESU dat democratische studentenvertegenwoordiging via de EEA op alle niveaus in het hoger onderwijs terugkomt. Nu zijn er volgens hen nog te veel plekken in Europa waar studenten niet of nauwelijks erkend worden als onderdeel van het bestuurlijke apparaat binnen onderwijsinstellingen. Dat sluit aan op een ander standpunt uit de verklaring dat de studentenvakbond inneemt aangaande het bestuur van de EEA zelf. De ESU wil dat er een orgaan wordt gecreëerd waarin de EU-instellingen, stakeholders en lidstaten gezamenlijk plaatsnemen. Om de stem van de student daarbinnen garant te stellen zou de afvaardiging van de lidstaten voor minimaal 25% uit studentenvertegenwoordigers moeten bestaan. Ook zou de ESU graag zien dat er binnen de EHEA vaart wordt gemaakt met het automatisch erkennen van diploma’s. Wat betreft digitalisering stelt de ESU voor om één Europees digitaal platform te creëren waar alle instellingen en hun studenten gezamenlijk onderwijsgerelateerde activiteiten kunnen ontplooien.
Academische vrijheid en waarden
ESU stelt dat academische vrijheid in delen van de wereld, waaronder buurlanden van de EU, bedreigd wordt. Daarom willen ze dat academische vrijheid, volgens de definitie die aangenomen is in de Europese Hogeronderwijsruimte, gemonitord wordt in het jaarlijkse verslag over de rechtsstaat, dat de Commissie dit jaar voor het eerst heeft opgesteld. Verder stellen ze dat integriteit en intellectueel eigendom moeten worden opgenomen in onderwijscurricula. Hiertoe moeten duidelijke richtlijnen en bijbehorende implementatieplannen worden ontwikkeld. Om studenten te ondersteunen die door een gebrek aan academische vrijheid niet kunnen studeren, wil de ESU een ‘Students at Risk’ studiebeurs opzetten. Hiermee moeten deze studenten hun studie in de EU kunnen voortzetten, bijvoorbeeld omdat ze het risico lopen om in hun thuisland vervolgd te worden.
Context
De komende jaren wordt er werk gemaakt van de verdere ontwikkeling van de Europese Onderwijsruimte, die in 2025 volledig gerealiseerd moet zijn. Zo wordt komend jaar de European Strategy for Universities gepresenteerd, gericht op de transformatie van het Europese hoger onderwijs. Het Bolognaproces is een samenwerkingsverband waarmee de hogeronderwijssystemen van 49 Europese landen dichter bij elkaar worden gebracht in de Europese Hogeronderwijsruimte. De Conferentie over de toekomst van Europa bestaat uit een reeks van discussies waarin Europese vraagstukken op tafel liggen en biedt daarmee een stem aan de burgers van Europa. De ESU vertegenwoordigt de stem van studenten op Europees niveau, waarbij vanuit Nederland het ISO en de LSVb zijn aangesloten.
