Meer keuze, meer kansen, meer mobiliteit
Leven lang leren is persoonlijker geworden. Dat stelt Cedefop in haar rapport over de belangrijkste vooruitgang in leven lang leren evenals de aanhoudende uitdagingen sinds twintig jaar. Lerenden hebben meer mogelijkheden gekregen om hun leertrajecten flexibeler in te richten, vooral in het beroepsonderwijs en het hoger onderwijs. Daarmee is de aantrekkelijkheid van het beroepsonderwijs is ook toegenomen. Overstappen van formeel onderwijs naar non-formeel en informeel leren is gemakkelijker geworden. Tevens krijgen lerenden met minder kansen, zoals vroegtijdige schoolverlaters, volwassenen die terugkeren naar het onderwijs en NEET’s (Not in Education, Employment or Training), meer leermogelijkheden. Als laatste is de overdraagbaarheid van kwalificaties en leerresultaten eenvoudiger geworden tussen landen en is er meer ondersteuning voor lerenden om deel te nemen aan mobiliteit.
Aanhoudende obstakels voor effectief LLL-beleid
Echter blijft het implementeren van maatregelen voor flexibilisering en personalisering problematisch voor leven lang leren, stelt Cedefop. Ook is verbetering nodig van de coördinatie tussen instellingen van verschillende onderwijssectoren en landen. Zo is de implementatie van leven lang leren nog steeds gefragmenteerd, wat voor veel bureaucratische moeilijkheden zorgt in leertrajecten. Verder is de onderontwikkeling en gebrek aan toepassing van mbo-erkenningssystemen een blijvend obstakel. Daarnaast geeft Cedefop aan dat in veel landen nog een integrale aanpak ontbreekt met betrekking tot de validatie van niet-formele of informele ontwikkelingen. Veder stelt Cedefop dat de promotie van transparantie beter kan middels nationale kwalificatiekaders (NQF's). Als laatste is er een tekort aan digitale vaardigheden en te veel ongelijkheid in de toegang tot onderwijs vanwege beperkte stimulans, financiële barrières en onvoldoende toegang tot informatie en begeleiding.
Naar een samenhangend LLL-beleid
Om leven lang leren nog effectiever te maken, roept Cedefop op tot een samenhangende strategie op nationaal en Europees niveau om fragmentatie te verminderen. Cedefop benadrukt het belang van een kwalitatief leeraanbod dat aansluit op zowel de behoeften van de arbeidsmarkt en de maatschappij, én de persoonlijke leerbehoeften. Ook pleit Cedefop voor versimpelde toegang tot allerlei soorten leersystemen binnen en tussen landen, om kwalificaties te stapelen.
Context
Dit rapport maakt deel uit van de driejarige Cedefop-studie ‘Ensuring transparency and facilitating transferability of learning outcomes; analysing two decades of European and national initiatives’. Het project onderzoekt hoe diverse Europese en nationale beleidsinitiatieven die de transparantie en overdraagbaarheid van leerresultaten van de afgelopen twee decennia hebben ondersteund om beleid voor een leven lang leren te stimuleren. Het analyseert onder meer hoe deze initiatieven lerenden in staat stellen om opleidingen te combineren, opnieuw in te stromen of een leertraject af te stemmen op persoonlijke omstandigheden.
Mede geschreven door Laura van der Vleuten.
