Internationale samenwerking vereist versterking ERA
Samenwerking met internationale partners is noodzakelijk om wereldwijde uitdagingen aan te pakken, maar om effectief te zijn in de globale arena moet de kenniscapaciteit van de EU verder worden versterkt en is behoedzaamheid voor risico’s vereist. Volgens de publicatie van de European University Association (EUA) kan internationale samenwerking bijdragen aan de oplossing van gemeenschappelijke problemen en de versterking van de concurrentiepositie van de EU en diplomatieke relaties. Deze verschillende motieven zullen soms door moeten werken in de specifieke benadering richting partners. Als algemene principes noemt de EUA gemeenschappelijke doelen, programma’s, financiering en het promoten van open science. Om wereldwijd effectief te zijn, moet ook de eigen Europese Onderzoeksruimte (ERA) worden versterkt. Voldoende financiering, robuustere innovatie-ecosystemen, flexibele carrièrepaden en meer interne Europese samenwerking op het gebied van infrastructuren en data zijn daarbij essentieel.
Behoedzaamheid voor risico’s
Om een gelijk speelveld op wereldwijd niveau te handhaven roept de EUA op om eventuele risico’s verbonden aan internationale samenwerking systematisch en strategisch te beoordelen. Risico’s met betrekking tot datagebruik en -beheer, technologie en intellectueel eigendom verdienen extra aandacht. Bovendien is het aan de EU om de globale dialoog met wereldwijde partners hierover aan te gaan. Wederkerigheid, met name in de toegang tot financieringsprogramma’s, wordt gezien als een ander aspect om nadrukkelijk mee te wegen in internationale samenwerkingsverbanden. Gemeenschappelijke waarden zijn volgens de EUA weliswaar belangrijk, maar het is niet de bedoeling dat partners uit andere waardesystemen worden uitgesloten van samenwerkingsmogelijkheden. Heldere regels kunnen helpen om samenwerkingen vorm te geven, waarvoor richtlijnen ter beschikking moeten worden gesteld aan onderzoekers. Het waarborgen van academische vrijheid en institutionele autonomie is bovendien van groot belang, volgens de EUA.
Context
De publicatie van de European University Association, waarbij universiteiten zijn aangesloten uit 48 landen, dient als input voor de aankomende Mededeling van de Commissie over internationale samenwerking op onderzoeks-, innovatie- en onderwijsgebied die 21 april wordt verwacht. De Mededeling zal derhalve onder meer richting geven aan internationale samenwerking binnen Horizon Europe en Erasmus+. Onderhandelingen over de associatie van derde landen voor beide Kaderprogramma’s worden op dit moment gevoerd. Het Verenigd Koninkrijk zal in ieder geval deelnemen aan Horizon Europe als geassocieerd land, maar niet aan Erasmus+.
