U bent onder meer plaatsvervangend lid van de Begrotingscommissie (BUDG), wat zijn uw ambities voor de komende termijn?
“Als Europese Unie is het belangrijk om ons te focussen op de uitdagingen van vandaag de dag. Onze veiligheid is niet meer vanzelfsprekend; daar moeten we in blijven investeren. En voor onze welvaart is het nodig dat wij een sterke economie hebben waarin onze bedrijven kunnen ondernemen over de grenzen en zo voor goede banen kunnen zorgen. Om dit voor elkaar te krijgen moeten we geld investeren. Tegelijkertijd moeten we voorzichtig zijn met het uitgeven van belastinggeld, want daar is hard voor gewerkt. Om een voorbeeld te noemen: nog altijd gaat twee derde van de Europese begroting naar cohesiefondsen en landbouwsubsidies, terwijl veiligheid een ondergeschoven kindje is op Europees niveau. Met de huidige ontwikkelingen in de wereld is dat niet langer houdbaar, de EU zal zich meer en meer moeten richten op veiligheid en defensie. Dat vraagt ook een financiële verschuiving, daar wil ik mij de komende jaren graag voor inzetten.”
Enrico Letta en Mario Draghi adviseren om de vijfde vrijheid te versterken. Ursula von der Leyen beschreef haar visie voor Europa als “het kloppende hart van innovatie” maar dat we investeringen nodig hebben die overeenkomen met onze Europese ambities, in haar toespraak om herkozen te worden als Commissievoorzitter. Wat moet er volgens u gebeuren met de Europese begroting?
“Om te zorgen dat we als Nederland, in Europa, een goede boterham kunnen blijven verdienen moeten we blijven investeren in innovatie. Momenteel gaan nog te veel innovatieve bedrijven naar Amerika omdat ze daar meer geld en groeikansen hebben, en minder regeldruk. Daarbij is ook China een bedreiging voor onze bedrijven. Hierom moeten we investeren om niet achterop te raken. Bovendien is innovatie ook nodig voor de energietransitie, AI of verduurzaming van de landbouw. Het is een cruciaal onderdeel van de oplossing voor belangrijke vraagstukken waar Nederland, en Europa, voor staan. Binnen de Europese begroting moet daarom meer nadruk komen op innovatie. Hierom wil ik dat we in het EU-budget meer ruimte maken voor de nieuwe uitdagingen met de huidige middelen.”
Kennisinstellingen hebben veel belang bij Europese samenwerking en de programma’s die dit mogelijk maken, zoals Erasmus+ en Horizon Europe. Dit Parlement mag de opvolgers vormgeven. Hoe kijkt u naar de toekomst van Erasmus+ en Horizon Europe?
“Dankzij Erasmus+ kunnen Nederlandse studenten waardevolle kennis opdoen in het buitenland. En ook internationale studenten brengen nieuwe kennis naar Nederland. Hiervan profiteren wij enorm, zeker als ze na hun studie in Nederland blijven werken. Maar als Nederland hebben we geen oneindige onderwijsplekken, huisvesting, et cetera. Hierom moeten we selectief inzetten op kennis die zorgt voor een sterke positie voor Nederland en Europa.”
“High tech-bedrijven als ASML, die van grote waarde zijn voor de innovatiekracht en concurrerend vermogen van Europa, staan te springen om nieuw talent, dus die moeten we aantrekken. De opvolger van Erasmus+ moet zich dus meer op die talentpool gaan richten.”
“Als er de komende jaren meer focus komt op innovatie, zoals de VVD voorstaat, dan betekent dat ook een prominentere rol voor onderzoeks- en innovatiefondsen zoals Horizon Europe. De toegevoegde waarde van dit soort programma’s, ook in Nederland, is groot: de Europese Commissie heeft berekend dat elke euro die tussen 2021 en 2027 in Horizon Europe wordt geïnvesteerd in potentie 10 tot 11 keer haar waarde aan bbp-groei oplevert, wat Nederlanders weer merken in de portemonnee. Deze impact kan nog groter worden als er meer geld voor vrijkomt en aanvraagprocedures worden versimpeld. Bovendien moeten we meer focus aanbrengen; het budget van Horizon Europe wordt momenteel nog te dun uitgesmeerd over te veel verschillende projecten. Als we die middelen bundelen en richten op strategische doelen – duurzame energie, digitale technologieën, geavanceerde defensiecapaciteiten, et cetera – dan kunnen we nog veel meer waarde uit Horizon Europe halen. Wat we in ieder geval niet moeten doen is het budget voor dit soort programma’s gedurende de begrotingscyclus wegsluizen naar niet-gerelateerde wetgevingstrajecten die eerst niet voorzien waren. Dat is budgettair niet bepaald zuiver en doet uiteindelijk afbreuk aan de ambities en effectiviteit van de programma’s.”
In een vorige interviewreeks vroeg Neth-ER bestuursleden,vertegenwoordigers en andere sleutelspelers uit het kennisveld waar het Parlement en de Commissie de komende vijf jaar nu écht het verschil kunnen maken voor kennisinstellingen.
Annemie Schols (NFU), antwoordde:
"De wereld staat niet stil, zowel China (2,43% bnp) als de VS (3,46% bnp) investeren substantieel meer in onderzoek en innovatie ten opzichte van Europa (2,28% bnp). Op de kortere termijn: de voorgestelde bezuinigingen op Horizon Europe en EU4Health geen doorgang laten vinden. Het is bijzonder behulpzaam als er een eenduidig, langdurig beleid wordt gevoerd zodat ontwikkelingen in onderzoek en onderwijs tot volle bloei kunnen komen. Dit is lastig als er telkens bezuinigingen plaatsvinden.”
In reactie hierop vertelt Anouk van Brug...
“Als Europa zien we steeds beter de noodzaak om te innoveren om onze concurrenten bij te benen. Hierom ligt het niet voor de hand om te bezuinigen op programma’s als Horizon Europe en EU4Health, die juist zo cruciaal zijn voor de Europese innovatiekracht. Voor de EU-begroting van 2024 hebben wij als Renew Europe daarom ook voor elkaar gekregen dat er meer budget voor dit soort programma’s is vrijgemaakt. Een eenduidig en meerjarig beleid zal zeker helpen; met duidelijke kaders en prioriteiten kunnen we meer stabiliteit in de financiering aanbrengen.”
Hoe kunnen het Nederlandse kennisveld en schakelorganisaties zoals Neth-ER u de komende jaren ondersteunen bij uw werk?
“In mijn werk wil ik graag een brug slaan tussen de Nederlandse belangen en de besluitvorming in Brussel. Om goed op te kunnen komen voor deze belangen hoor ik graag waar u tegen aanloopt. Neem dan ook vooral contact op als u voorbeelden of ideeën heeft. Zo zorgen wij er samen voor dat de belangen van Nederland in Brussel behartigd worden!”
Context
In de nieuwe interviewreeks spreekt Neth-ER met de pas verkozen Europarlementariërs over hun ambities voor het komende Europese mandaat en hun visie op kennis in Europa. De Nederlandse volksvertegenwoordigers zijn (plaatsvervangend) lid van verschillende commissies, zoals de Begrotingscommissie of de Commissie voor industrie, onderzoek en innovatie. Deze parlementaire commissies bestaan uit gekozen volksvertegenwoordigers uit alle EU-lidstaten en die zich richten op specifieke beleidsterreinen binnen de Europese Unie. Deze artikelserie biedt een unieke kennismaking tussen de Europarlementariërs en het Nederlandse kennisveld, en geeft een exclusief inkijkje in de werking van het Europees Parlement.
