Flink investeren in onderzoek en innovatie
De algemene innovatieprestaties van de EU zijn de afgelopen zeven jaar verbeterd, maar extra investeringen zijn nodig. De EU geeft relatief minder uit aan onderzoek en innovatie dan de Verenigde Staten, Japan en China, terwijl de vraag naar nieuwe kennis groeit. In 2021 en 2022 had Horizon Europe circa 34 miljard euro extra budget nodig gehad om alle in aanmerking komende, hoogkwalitatieve voorstellen te financieren. Deze excellente projecten vonden nu geen doorgang, jammer genoeg. Dat concludeert de Commissie na een analyse voor het tweede strategisch plan van Horizon Europe 2025-2027. Verder stelt de Commissie dat het kennisecosysteem van de EU lijdt onder een braindrain naar de rest van de wereld. Meer concurrerende lonen, geavanceerde infrastructuur en eerlijke promotieprocessen in de academische wereld zijn nodig om dit probleem aan te pakken, aldus de Commissie.
Green Deal een speerpunt
De EU behoort tot de wereldleiders van de groene transitie, maar loopt achter op China en de Verenigde Staten als het gaat om de digitale transitie. Om de Europese Green Deal te realiseren, is onderzoek en innovatie nodig om systematische veranderingen in de hele de EU te stimuleren. Zo is een sterkere onderzoek en innovatiekracht nodig voor de ontwikkeling en toepassing van Net Zero-technologieën. Daarnaast heeft de EU moeite om andere grote economieën bij te benen in termen van export en werkgelegenheid.
Focus op randvoorwaarden
Om het concurrentievermogen te versterken moet Horizon Europe verder gaan dan alleen kennisontwikkeling en zich richten op kennisoverdracht en waardecreatie vanuit een multi-actorbenadering, stelt de Commissie. Het rapport schetst een beeld van onvoldoende omzetting van wetenschappelijke ontdekkingen in marktoplossingen. Het bevorderen van een cultuur van kennisvalorisatie in het onderzoeks- en innovatielandschap van de EU blijft de sleutel tot succes. Dit onderstreept het belang van de derde pijler van Horizon Europe. Daarmee pleit de Commissie voor Europees onderzoeksbeleid dat naast financiering ook naar de noodzakelijke randvoorwaarden kijkt.
Prestaties gestegen
Uit de analyse blijkt verder dat het onderzoeks- en innovatielandschap in de EU voldoende potentie heeft om te anticiperen op geopolitieke ontwikkelingen zoals klimaatverandering en de huidige gespannen diplomatieke verhoudingen. Horizon Europe is daar als subsidie’-instrument een zeer belangrijke aanjager van. Een andere belangrijke analyse is dat de EU een wetenschappelijke macht van jewelste blijft en dat haar algemene innovatieprestatie de afgelopen zeven jaar zijn gestegen, vooral op het gebied van geesteswetenschappen. Ook blijkt uit de voorlopige ramingen dat Horizon Europe bijna op schema ligt wat betreft de afspraak om ten minste 35 procent van de middelen te besteden aan klimaatmaatregelen. Zo blinkt de EU ook uit in octrooien op het gebied van robotisering en groene technologie. Daarvoor blijven aanzienlijke investeringen nodig om de Green Deal doelstellingen niet uit het oog te verliezen en de strategische autonomie van de EU te behouden.
Regionale verschillen blijven
Vrijwel alle Europese regio’s zijn sinds 2014 innovatiever geworden. In slechts vijftien van de tweehonderdveertig regio’s was dat niet zo, waarvan de meerderheid in Frankrijk, Duitsland en Denemarken ligt. Stockholm, Helsinki en Oberbayern zijn de innovatiefste regio’s. Desalniettemin nemen de regionale verschillen toe: het innovatieve vermogen van innovatieve regio’s groeit sneller dan de minder innovatieve regio’s kunnen bijbenen. Toch uit zich dit niet in benadeelde deelname aan Horizon Europe. Het programma bekostigt weliswaar minder projecten uit EU13-landen, maar de slagingspercentages zijn nagenoeg gelijk aan EU15-landen, waaronder Nederland: respectievelijk 20,5 en 22,2 procent. Het verschil tussen de landen lijkt daardoor te zitten in het aantal ingediende voorstellen, en niet bevooroordeelde evaluatieprocedures.
Verschil eerste strategisch plan
In het eerste Horizon Europe strategisch plan van de huidige periode 2021-2024 staat strategische autonomie, digitalisering en vergroening genoemd als prioriteit. De afgelopen jaren werden echter gekenmerkt door wereldwijde crises, waaronder de COVID-19-pandemie, de Russische invasie in Oekraïne, de energiecrisis en hoge inflatie, en de toegenomen frequentie van klimaat gerelateerde extremen. Dit is terug te zien in deze analyse, waarin de focus meer lijkt te liggen op de verschillende mondiale uitdagingen en de belangrijke rol die de O&I sector daarin heeft.
Context
Als het grootste Europese onderzoeks- en innovatieprogramma heeft Horizon Europe het potentieel om publieke en private investeringen in de huidige geopolitieke ontwikkelingen te stimuleren door excellentie en impact. Deze analyse is de basis voor het strategisch plan van Horizon Europe 2025-2027. Het strategische plan omvat de beleidsprioriteiten voor Horizon Europe. Een belangrijk doel van het strategisch plan van Horizon Europe is de samenhang tussen de werkprogramma's, Europese en nationale prioriteiten te bevorderen en continuïteit en coherentie van de financieringsmaatregelen na de (twee)jaarlijkse looptijd van de werkprogramma's te realiseren. Input op het strategische plan kon gegeven worden in de laatste consultatie, waar ook Neth-ER haar input leverde. Uit die consultatie bleek dat het veld Horizon wil richten op groen, gezond en digitaal. Het huidige strategisch plan bestrijkt de periode 2021-2024.
Mede geschreven door Marouan Moussi.
