Commissie zoekt naar evenwicht
De Commissie stelt dat Open Science vraagt om nieuwe aanpak voor intellectuele eigendomsrechten (IPR). Dit blijkt uit het rapport ‘Open Science and Intellectual Property Rights: Report of Study’. Daarbij benoemt de Commissie de noodzaak om te zoeken naar een evenwicht tussen bescherming van IPR en kennisdeling in het kader van Open Science. Het is volgens de Commissie dringend nodig om na te denken over nieuwe regimes voor auteursrechten en IPR die voldoen aan de vraag naar open, transparante en collaboratieve wetenschap. Om dit te bewerkstelligen raadt de Commissie aan een Agentschap voor Vrije Intellectuele Eigendomsrechten en Open Wetenschap op te richten. Een pilot hiervoor kan worden gestart binnen Horizon Europe, waarbij evenwel rekking dient te worden gehouden met de al bestaande doelen van het Europese actieplan voor IPR.
Intellectueel eigendomsrecht moet moderner
Ook de European Federation of Academies of Sciences and Humanities (ALLEA), wijst op de groeiende noodzaak het Europese IPR aan te passen. In een statement verklaart de organisatie dat IPR gemoderniseerd dient te worden om beter aan te sluiten bij de doelen voor Open Science. Zij stelt dat er geen fundamentele tegenstelling is tussen de waarden van Open Science en inspanningen om intellectuele eigendomsrechten te beschermen, maar dat de huidige juridische situatie in veel lidstaten helaas inconsistent en dubbelzinnig is. De organisatie doet daarom verschillende aanbevelingen. Zo stelt zij bijvoorbeeld voor een periode van minimaal een jaar in te voeren waarin open publicatie van kennis mogelijk is alvorens hierop patent kan worden aangevraagd. Ook pleit ALLEA voor een ruime interpretatie van bestaande uitzonderingen op het gebied van onderzoek en experimenten.
Context
In 2020 kondigde de Commissie haar Actieplan voor Intellectueel Eigendom aan. Opvallend genoeg werd de relatie tussen IPR en Open Science geen enkel maal benoemd. Open Science duidt op het beter toegankelijk maken van onderzoek en bijbehorende onderzoeksresultaten om zo de wetenschappelijke vooruitgang te versnellen. De Commissie werkt mee aan het stimuleren van Open Science door daaraan gelieerde voorwaarden te verbinden aan Horizon Europe-projecten, het opzetten van een Open Access-publicatieforum en samenwerking in cOAlition S.
