Van het gas af
Om uiteindelijk onafhankelijk te worden van Rusland voor fossiele brandstoffen kan de EU niet zonder onderzoek & innovatie (O&I). Dat stelt de Commissie in het REPowerEU plan. Op de korte termijn zijn energiebesparing, diversificatie van de fossiele aanvoer en het opschalen en versnellen van hernieuwbare energiebronnen het devies. Echter concludeert de Commissie ook dat slechts de helft van de technologieën die nodig zijn voor volledige ‘koolstofvrijheid’ klaar zijn voor de markt. Om in 2030 volledig onafhankelijk te zijn van Rusland is er dus extra inzet nodig op tal van terreinen, zoals de ontwikkeling van waterstof, zonne-energie, duurzaam bouwen, CO2-reductie in de industrie en bio-methaan.
Valleien vol waterstof
De Commissie stelt zich tot doel om in 2030 tien miljoen ton waterstof te produceren en ook nog eens tien miljoen ton te importeren. O&I moeten bijdragen aan het vergroten van de productiecapaciteit. De Commissie gaat dan ook een extra investering doen van 200 miljoen euro in de Hydrogen Joint Undertaking om het aantal zogenaamde waterstofvalleien in Europa te verdubbelen, zonder te vermelden waar dat geld vandaan wordt gehaald. Bovendien gaat zij onder Horizon Europe een pilot uitvoeren voor hernieuwbare energievalleien (waar ook waterstofvalleien deel van uitmaken), om de beschikbaarheid van hernieuwbare energie op lokaal te niveau te vergroten. Tot nu toe behoren Noord-Nederland, Zuid-Holland en Zeeland tot de geïdentificeerde valleien. Ook belooft de Commissie de implementatie van de gezamenlijke onderzoeksagenda van de lidstaten voor groene waterstof te ondersteunen en aandacht voor benodigde waterstofvaardigheden via Erasmus+.
Commissie zoekt de zon op
De Commissie koppelt ook de Europese zonne-energiestrategie, die al langer op de planning stond, aan het REPowerEU-plan. Op het gebied van O&I kondigt zij een zonne-energie flagship aan in het volgende werkprogramma van Horizon Europe. Daarnaast zal de op te richten EU Solar Photovoltaics Industry Alliance een duidelijke O&I-poot krijgen. Tenslotte stelt de Commissie dat, net als voor waterstof, een gezamenlijke O&I-agenda ontwikkeld zou kunnen worden door de lidstaten.
Flexibelere regels
De Commissie kondigt nog een aantal andere initiatieven aan die raken aan O&I. Zo wil zij de tijd die nodig is om hernieuwbare energieprojecten zo kort mogelijk maken door ondersteuning te bieden in de vorm van regulatory sandboxes, experimentatieclausules en garanties. Ook heeft zij ambities op het gebied van bio-methaan, dat zij met een actieplan wil opschalen. Vrijgekomen budget uit de niet-deelname van het VK aan Horizon Europe moet aan nieuwe calls voor bio-methaan onderzoek worden besteed. Andere O&I-initiatieven die de Commissie benoemt waren al bekend.
Context
De EU wordt door de invasie van Rusland andermaal geconfronteerd met haar zwakke punten, ditmaal op het gebied van energie. Vlak na de inval presenteerde de Commissie eerste plannen om zo snel mogelijk onafhankelijk te worden van Russische fossiele brandstoffen, waar de Europese Raad later mee instemde. De huidige plannen van de Commissie zijn in lijn met de Europese Green Deal en lijken op sommige gebieden zelfs ambitieuzer dan eerdere plannen. Eerder deze maand berichtte de Commissie echter ook dat de Green Deal dreigt te verzanden, omdat zij verwacht dat landen het gat snel proberen op te vullen en hierbij gebruik zullen maken van andere fossiele energiebronnen.
