08 april 2025
Campagne- en beleidsmedewerker
Meer informatie nodig? Stel uw vraag aan één van onze medewerkers
Hoe weten cellen wanneer ze moeten delen en wanneer ze hiermee moeten stoppen? En hoe beïnvloedt dat de ontwikkeling van onze organen en lichamen? Over deze vragen buigt bioloog Matilde Galli zich in haar fundamentele onderzoek aan het Hubrecht instituut, met hulp van Europese financiering. Neth-ER gaat in gesprek met Galli over de waarde van fundamenteel onderzoek, ‘curiosity-driven research’ en de grote toegevoegde waarde van Europese financiering.
Het onderzoek is gestart op 1 juni 2022 en beschikt over financiering tot 31 mei 2027. Het onderzoek richt zich op de fundamentele vraag hoe cellen weten wanneer ze moeten delen en wanneer ze hier mee moeten stoppen. Dit proces is essentieel voor de vorming van organen en structuren in meercellige organismen. Hoewel we al veel weten over celdeling in eenvoudige systemen, blijft grotendeels onbekend hoe deze processen worden gereguleerd in complexere organismen, zoals mensen. “Hoe weet een hart bijvoorbeeld dat het uit miljoenen cellen moet bestaan, terwijl een ander orgaan minder cellen nodig heeft en eerder moet stoppen met delen”? Sommige cellen dupliceren hun DNA zonder te delen, waardoor ze meer DNA per cel krijgen. Dit fenomeen komt voor in verschillende organismen, maar de redenen hiervan zijn grotendeels onbekend. “Ik richt me eigenlijk op het begrijpen van het leven”, aldus Galli. Om meer te begrijpen over hoe celdelingen precies werken, doet Galli onderzoek aan de hand van het celdelingsproces van de rondworm. Dit is een klein meercellig organisme, dat een vast en voorspelbaar celdelingspatroon heeft, waardoor het ideaal is voor het onderzoek. “In de jaren ’70 en ’80 leidde onderzoek met deze worm tot de ontdekking van micro-RNA’s. Een revolutionaire ontdekking die uiteindelijk afgelopen jaar bekroond is met de Nobelprijs, mijn werk bouwt voort op dat eerdere onderzoek”.
Tijdens het gesprek benadrukt Galli diverse malen het belang van fundamenteel onderzoek. “Het is soms niet eenvoudig bij voorbaat aan te geven hoe fundamenteel onderzoek direct toepasbaar is. Juist omdat dit type onderzoek vaak leidt tot onverwachte toepassingen, zoals de ontdekking van de mRNA-technologie, die later essentieel bleek voor de COVID vaccinaties”. Het onderzoek kan mogelijk in de toekomst bijdragen aan medische innovaties, zoals beter begrip van kanker, waarin ontspoorde celdeling een centrale oorzaak van is. “Ik geloof enorm in ‘curiosity-driven research’; het leven is zo fascinerend – hoe weet een bevruchte eicel precies hoe ze moet delen om een heel organisme te maken? Juist deze intrinsieke interesse zorgt ervoor dat ik met een open blik en voor langere tijd naar het onderwerp kan kijken en hierdoor op onverwachte zaken stuit”. Hieruit blijkt het belang van langetermijninvesteringen in kennisopbouw. Zonder deze investeringen in de fundamentele wetenschap, zijn medische en technologische innovaties niet mogelijk.
Juist de financiering van fundamenteel onderzoek blijft een uitdaging. Galli ontving een ERC Starting Grant van €1,5 miljoen euro, wat haar in staat stelde een onderzoeksteam van tien mensen te vormen. Ze benadrukt dat deze Europese financiering cruciaal is, omdat Nederlandse subsidies zich vaak richten op toegepast onderzoek met directe maatschappelijke toepassingen. Organisaties zoals KWF financieren voornamelijk projecten die al een duidelijke link met een ziekte of industrie hebben, terwijl fundamenteel onderzoek vaak vooruitloopt op deze concrete toepassingen. “De geschiedenis heeft keer op keer aangetoond dat baanbrekende ontdekkingen vaak voortkomen uit fundamenteel onderzoek zonder directe toepassing. Als financiering zich te veel richt op snelle resultaten, bestaat het risico dat toekomstige innovaties onmogelijk worden”. Europese programma’s binnen Horizon Europe, waar de ERC Grants een voorbeeld van zijn, stimuleren dit vernieuwend wetenschappelijk onderzoek binnen pijler één van het Horizon Europe programma. “Deze financiering heeft voor mij echt het verschil gemaakt tussen stoppen of doorgaan met onderzoek doen naar dit onderwerp”. De aanvraag werd beoordeeld door vijftien internationale experts, die haar onderzoek fundamenteel en innovatief vonden. “Dit gaf mij het vertrouwen dat ik op de juiste weg zat en het voelde ook als een vorm van erkenning voor mijn werk”.
Ze ziet ook andere vormen van erkenning, zoals uitnodigingen en presentaties op prestigieuze congressen, waaronder de 'Salk Cell Cycle Meeting' in San Diego en de aansluitende ‘International Worm Meeting’ in Davis, Californië, waar ze deze zomer een deel van haar onderzoek zal presenteren. De congressen zijn echter ook een bron van zorg, kijkend naar de politieke situatie in de Verenigde Staten. “Het huidige academische klimaat biedt te weinig structurele waardering voor fundamentele onderzoekers. Dit leidt ertoe dat sommige talenten de academische wereld verlaten”. De bezuinigingen op wetenschapsfinanciering in de VS hebben een wereldwijde impact en in de EU gaan er stemmen op om wetenschappelijk talent een veilige haven te bieden in Europa. Galli benadrukt dat het dan des te belangrijk wordt om goed te blijven investeren in fundamenteel en nieuwsgierigheid-gedreven onderzoek: “de geschiedenis heeft keer op keer aangetoond dat baanbrekende ontdekkingen vaak voortkomen uit fundamenteel onderzoek zonder directe toepassing. Onderzoek is essentieel om de grenzen van onze kennis te verleggen”.
Matilde Galli is geboren nabij Florence in Italië, maar verhuisde op zesjarige leeftijd met haar familie naar Nederland. Na de middelbare school studeerde ze biologie aan de Universiteit van Amsterdam, waar haar fascinatie voor celbiologie begon. Sindsdien heeft ze onderzoek gedaan hoe gespecialiseerde celdelingen plaatsvinden tijdens de ontwikkeling. Tijdens haar promotieonderzoek aan de Universiteit Utrecht (2007-2011) bestudeerde ze hoe polariteitskinasen asymmetrische celdeling reguleren tijdens de ontwikkeling. Haar postdoctorale onderzoek aan de Universiteit van Californië, San Francisco (UCSF), onthulde hoe celgrootte fouten in chromosoomsegregatie beïnvloedt bij vroege embryo’s.
Sinds 2017 heeft ze haar eigen onderzoeksgroep aan het Hubrecht Instituut, ondersteund door verschillende subsidies (NWO-Veni, HFSP-CDA en ERC Grant). Haar team maakt gebruik van beeldvormings- en sequencingtechnieken om te begrijpen hoe gespecialiseerde celcycli ontstaan en wat hun functionele relevantie is voor weefsels en organismen.
In de artikelreeks “Uitgelicht” belicht Neth-ER EU-gefinancierde onderzoeks-, innovatie- en onderwijsprojecten van haar leden en achterban. DevCycle is een project van het Hubrecht instituut, dat onderzoek doet op het gebied van ontwikkelingsbiologie en, specifieker, stamcellen. Gevestigd in het Utrecht Science Park, behoort het instituut tot de onderzoeksinstellingen van het Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschap (KNAW).