Concurrentiefonds en onafhankelijk KP10 niet in strijd met elkaar
Een zelfstandig onderzoekprogramma (KP10 kan deel uitmaken van het Concurrentiefonds, zonder zijn zelfstandigheid te verliezen. Wel binnen het fonds, maar met voorspelbare financiering voor wetenschappers. Dat stelt eurocommissaris Ekaterina Zaharieva in een interview met Nature. Ze benadrukt dat er wat haar betreft geen tegenstrijdigheid bestaat. Het programma kan zijn identiteit en wetenschappelijke autonomie behouden. Dat hoeft niet te botsen met de meer beleidsmatige en economische aard van het concurrentiefonds. Daarbij zou de bekende “merknaam” van het programma behouden blijven. Wel kan KP10 van tijd tot tijd worden ingezet voor opkomende prioriteiten. Dit is niet geheel nieuw: budget voor onderzoek & innovatie is bijvoorbeeld ook ingezet om onderzoek naar de COVID-19-pandemie te financieren.
“I think we can achieve…having a standalone programme within the Competitiveness Fund, with predictable funding for scientists”
Zorgen buiten én binnen de EU-bubbel over politieke en economische invloed
Zowel vanuit de sectoren als vanuit de instellingen zijn er zorgen dat een in het Concurrentiefonds geïntegreerd KP10 ten koste gaat van onafhankelijk onderzoek. Science Europe benadrukt, net als de European University Association, dat KP10 niet ondergeschikt mag zijn aan economische kortetermijndoelen. De organisatie pleit voor een zelfstandig programma met voldoende budget, in lijn met wetenschappelijke waarden en langetermijnstrategieën. Deze oproep sluit aan bij de Warschauverklaring van de Europese Onderwijsministers en het initiatiefrapport van het Europees Parlement. In Nederland zet het kabinet in een recente Kamerbrief in op een samenhangend en strategisch kaderprogramma voor onderzoek en innovatie.
Context
Het tiende Europese kaderprogramma (KP10) voor onderzoek en innovatie moet starten in 2028. De vormgeving ervan valt binnen de discussie over het volgende Europese Meerjarig Financieel Kader (MFK 2028-2034). De Europese Commissie is momenteel bezig met voorbereidingen en consultaties. Een voorstel verschijnt naar verwachting in juli 2025.
