30 januari 2024
Communications & Events Manager
Meer informatie nodig? Stel uw vraag aan één van onze medewerkers
Op 6 juni stemt Nederland voor het Europees Parlement. Welk belang heeft Europa voor kennis in Nederland? Zakia Guernina, algemeen directeur van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), zegt: ‘’De Europese programma’s zijn heel succesvol voor het stimuleren van Europese wetenschap én het bevorderen van Europees burgerschap en Europese eenheid’’.
‘’De Europese Kaderprogramma’s hebben de wetenschap enorm versterkt, zowel doormiddel van het bevorderen van samenwerking tussen de lidstaten onderling, als het faciliteren van de samenwerking met partners buiten de Unie, zoals de Verenigde Staten. Veel Europese landen zijn zelf te klein om de massa te ontwikkelen die vaak noodzakelijk is om wetenschappelijke topprestaties te leveren. Onderzoek naar de grote uitdagingen van onze tijd — het oplossen van de klimaatcrisis, energievoorziening, kunstmatige intelligentie, sociale (on)gelijkheden of gezondheidsvraagstukken — kan eigenlijk alleen plaatsvinden op basis van structurele internationale samenwerking. Ook de grootschalige infrastructuur die noodzakelijk is voor toponderzoek moet in internationaal verband geregeld en gefinancierd worden.’’
‘’De Europese wetenschapsprogramma’s zijn, ieder op een eigen manier, heel succesvol, zowel voor het stimuleren van Europese wetenschap als het bevorderen van Europees burgerschap en Europese eenheid. Dat loopt van studentenuitwisselingen in het Erasmusprogramma, langs de uitwisselingsprogramma’s voor doctorale en postdoctorale onderzoekers met de Marie Skłodowska-Curie Acties, tot aan de wetenschappelijke topprestaties die mogelijk worden gemaakt dankzij de European Research Council.’’
‘’Voor de KNAW is het daarnaast ook belangrijk dat de Europese Commissie de afgelopen jaren flinke stappen heeft gezet op het gebied van wetenschappelijke beleidsadvisering (Science for Policy). Met name via het verder bestendigen van het Science Advice Mechanism (SAM), waarop, veelal via de nationale academies en hun koepelorganisaties, wetenschappers uit alle wetenschapsgebieden en vanuit de hele Unie zijn aangesloten. Ook het Joint Research Centre heeft zich de afgelopen jaren met succes hard gemaakt voor science for policy-ecosystemen in de lidstaten en het uitwisselen van kennis, kunde en ervaring op dat gebied.’’
‘’Het veiligstellen van de sterke positie van het Horizonprogramma en de daarvoor benodigde middelen is en blijft essentieel voor het behoudt van de toonaangevende internationale positie van de Europese wetenschap, want wetenschappelijk onderzoek is onontbeerlijk voor de toekomst van Europa en de wereld. Daarin past ook het verstevigen van de inzet op het gebied van Science for Policy, zodat de beste wetenschap een weg kan vinden naar effectieve beleidsmaatregelen.’’
‘’De KNAW heeft zich daarnaast altijd uitgesproken voor het belang van investeringen in lidstaten met een minder sterk ontwikkeld onderzoeks- en innovatie-infrastructuur. Momenteel kan te veel talent door slechte voorzieningen en financiële beperkingen niet tot volle wasdom komen. Dat leidt niet alleen tot persoonlijke tragedies, of problemen voor de betreffende landen, maar gaat ook ten koste van de slagkracht van het gehele Europese onderzoeksveld. Bovendien ondergraaft het de toch al kwetsbare onderlinge solidariteit tussen de lidstaten.’’
‘’Verder is het investeren in goede en veilige data-infrastructuren, bijvoorbeeld op het gebied van sociaal wetenschappelijk onderzoek, nodig om gedegen wetenschappelijke inzichten te verkrijgen voor de oplossing van grote maatschappelijke problemen. Het belang hiervan werd heel erg duidelijk tijdens de Covid-crisis.’’
‘’Tot slot is de KNAW van mening dat er een belangrijke rol voor de Europese Commissie is weggelegd op het gebied van kennisveiligheid. Op dit moment bestaat het risico dat lidstaten allemaal hun eigen beleid, beperkingen en richtlijnen opstellen, wat ten koste gaat van de openheid van de Europese wetenschap en de aantrekkelijkheid van Europa voor internationale onderzoekers. Op dit dossier is Europese afstemming daarom onontbeerlijk.’’
‘’Nederland moet zorgen voor een sterkere aanwezigheid en grotere zichtbaarheid in Brussel en een meer proactieve inbreng op de Europese beleidsagenda. Overheid en kennissector zouden gezamenlijk moeten optreden en een eenduidige boodschap over het grote belang van onderzoek, onderwijs en innovatie voor de Europese samenleving afgeven. Een sterke(re) rol voor Neth-ER ligt daarbij voor de hand.’’
‘’De KNAW heeft zich altijd ingespannen voor meer Europese onderzoekssamenwerking en zal dat blijven doen. Ook op het gebied van kennisveiligheid en science for policy streeft de academie er naar agendazettend te zijn in Europese beleidsontwikkelingen. Zij heeft daar ook regelmatig contact over met zusterorganisaties, zowel bilateraal als via haar deelname aan verschillende Europese koepelorganisaties.’’
In aanloop naar de Europese Verkiezingen (6 – 9 juni) zal Neth-ER wekelijks een schriftelijk interview delen met vertegenwoordigers, bestuursleden en andere sleutelspelers binnen het Nederlandse kennisveld over Europese kwesties en thema’s.
Commissie bezuinigt in 2025 op Horizon; Erasmus+ gespaard
Prioriteiten Hongaars voorzitterschap: een nieuwe deal voor concurrentievermogen
Europese regeringsleiders stellen prioriteiten voor 2024 – 2029: blijven investeren in kennis
Raad: ‘creëer een Europese database voor gezondheidsbehoeftes voor O&I’