De EU wil in 2030 een marktaandeel van 20 procent in de wereldwijde chipindustrie. Daarvoor gaat zij flink investeren in productie én onderzoek, ontwikkeling & innovatie, zo valt te lezen in de Europese Chips Act. De Joint Undertaking voor digitale sleuteltechnologieën wordt omgedoopt tot Chips Joint Undertaking en vanuit Digital en Horizon Europe wordt er 2,4 miljard euro extra vrijgemaakt, die niet aan andere doelen besteed kan worden. De Commissie voorziet verder een belangrijke rol voor IPCEI’s, mbk & start-ups en onderwijs & training.


Commissie gaat véél investeren in ontwikkeling en onderzoek van chips

 

Extra miljarden voor chiponderzoek  

De EU en haar lidstaten willen de komende jaren 11 miljard euro vrijmaken om onderzoek, innovatie (O&I) en ontwikkeling van chips te versterken. Dat blijkt uit de Europese Chips Act die de Commissie presenteerde. Met een totaalpakket van 43 miljard euro aan investeringen wil de Commissie in 2030 haar marktaandeel in de chipsindustrie verhogen van de huidige 9 procent tot 20 procent. De 11 miljard euro moet ten goede komen aan het Chips voor Europa-initiatief, een van de drie voorstellen uit de Conceptverordening van de Commissie die de voorwaarden moet scheppen voor investeringen in de productie van chips.

Een blik op het Chips voor Europa-initiatief 

Het Chips voor Europa-initiatief zal voornamelijk worden uitgevoerd binnen de Chips Joint Undertaking: een voortzetting en versterking van de Joint Undertaking voor digitale sleuteltechnologieën die eind 2021 van start ging. De versterking betekent de toevoeging van een aantal strategische doelen. Het partnerschap moet naast bestaande activiteiten bijvoorbeeld grootschalige ontwerpcapaciteit opbouwen voor geïntegreerde halfgeleidertechnologieën, nieuwe demonstratieprojecten ontwikkelen en een netwerk van competentiecentra in Europa opzetten. Ook krijgt het partnerschap de opdracht mee de ontwikkeling van quantumchips te versnellen. Het budget van het partnerschap groeit. De EU zal haar bijdrage verhogen van 1,8 miljard tot 4,2 miljard euro. Voorheen droeg Horizon Europe deze kosten. Nu zal Horizon Europe 2,7 miljard euro bekostigen, naast een bijdrage van 1,5 miljard euro vanuit het Digital Europe programma. Overigens krijgen deze programma's geen extra financiering; de Chips Act leidt dus vooral tot een verschuiving van budgetten.

Europese chipinfrastructuurconsortia

De Commissie voorziet een belangrijke rol voor European Chips Infrastructure Consortia (ECIC) binnen het Chips voor Europa-initiatief. Dit instrument is specifiek ontwikkeld om wettelijke relaties tussen private en publieke consortiumleden te structureren en te versimpelen. Het is complementair aan al bestaande instrumenten zoals het European Digital Infrastructure Consortium (EDIC). Het instrument is vrijwillig, maar bij bepaalde acties mag de Chips Joint Undertaking besluiten dat enkel organisaties georganiseerd als een Europees consortium mogen meedoen.

Belangrijke rol mkb en lidstaten

De Commissie gaat daarnaast zogenaamde Chip Fund-activiteiten ondernemen, gericht op het faciliteren van toegang tot financiering voor start-ups, scale-ups en het mkb in de halfgeleiderindustrie, vooral via haar programma’s InvestEU en de European Innovation Council. De Commissie zal voor het succes van de Chip Act ook afhankelijk zijn van de lidstaten. Lidstaten investeren nu al in het Important Project of Common European Interest (IPCEI) voor micro-elektronica, geleid door Duitsland. Een tweede IPCEI op hetzelfde gebied wordt voorbereid.

Mankracht nodig

Er liggen grote uitdagingen in het verschiet om talent aan te trekken en te behouden. Zo is de vrouwelijke deelname aan opleiding & werk op het gebied van elektronica een zorgpunt. De Commissie gaat daarom alles uit de kast halen om onderwijs & trainingsinitiatieven te ondersteunen. Zij wil de toegang tot postdoc-opleidingen, korte cursussen, stages en trainingen in labs vergemakkelijken. Het Pact for Skills voor de microelektronicasector moet 2 miljard euro aan vaardighedeninvesteringen genereren.  De EU STEM Coalition krijgt een belangrijke stem in het verhogen van vrouwelijke deelname. Daarnaast gaat zij zoals eerder benoemd een netwerk van competentiecentra opzetten. Het netwerk zal technische expertise en trainingen aan het mkb bieden, maar ook expertise-uitwisseling tussen lidstaten faciliteren, bijvoorbeeld in de vorm van gezamenlijke opleidingsprogramma’s. Elke lidstaat zal een kandidaatcentrum moeten selecteren op basis van open competitie.

Produceren & coördineren

Naast het Chips voor Europa-initiatief bevat de Chips Act nog een aantal zaken die vooral met productie te maken hebben. De Commissie wil geïntegreerde productiefaciliteiten en gieterijen naar Europa halen. Deze zullen gezien worden als publiek goed en derhalve buiten staatssteunregels vallen. Ook voorziet de Verordening in een coördinatiemechanisme tussen lidstaten voor het monitoren van de halfgeleiderwaardeketen. Door lidstaten te verplichten informatie te verzamelen over potentiële knelpunten kan er vroegtijdig gewaarschuwd worden. Een Aanbeveling aan de lidstaten zorgt ervoor dat daar na instemming van de Raad onmiddellijk mee begonnen kan worden.

Context

Deze Europese Chips Act is onderdeel van een bredere ambitie van de Commissie om strategisch autonomer te worden op het gebied van bijvoorbeeld digitalisering en technologie. In haar State of the Union-speech van 2021 kondigde Commissievoorzitter Von Der Leyen een Europese Chips Act aan om de afhankelijkheid van Azië op het gebied van chips te verlagen. Vlak voor haar speech lanceerde de Commissie al een Europese alliantie voor processors en halfgeleidertechnologieën. Europa kent meerdere bedrijven die zich bezighouden met chips, zoals het Nederlandse ASML. Zij maakt echter enkel de apparaten om chips te maken. Een andere groot bedrijf, NXP, is dan weer actief in een erg specifieke uithoek van de markt. De Commissie heeft verder plannen voor een megachipfabriek in Europa waarvoor onderhandelingen lopen met het Amerikaanse Intel. Wat betreft de Chips Act nodigt de Commissie de lidstaten en het Parlement uit de Verordeningen zo snel mogelijk aan te nemen. Strategische autonomie is een grote prioriteit van het Frans voorzitterschap, dus snelle stappen kunnen verwacht worden.