Dossier: InvestEU
InvestEU is het nieuwe investeringsplan van de EU dat zal lopen van 2021-2027. Het bouwt voort op het model van het Europees Fonds voor Strategische Investeringen (EFSI) die inging onder de Juncker Commissie. De bedoeling is om op z’n minst 650 miljard aan extra investeringen te genereren.
Laatste ontwikkelingen
De Commissie en de Europese Investeringsbank komen overeen honderd miljoen euro uit EU4Health in InvestEU bij te storten voor de oprichting van HERA Invest. Dit investeringsvehikel moet innovatiefinanciering bieden aan kleine en middelgrote bedrijven in de gezondheidssector.
Laatste update: 28 augustus 2023
Voortbouwen op succes
InvestEU is de voortzetting en uitbreiding van het Europees Fonds voor Strategische Investeringen (EFSI). InvestEU zal alle bestaande EU-programma’s voor leningen en garanties onder één investeringsfonds samenbrengen om zo meer publieke en private investeringen aan te trekken. Het zal onder andere een aantal al bestaande instrumenten omvatten die relevant zijn voor onderwijs, onderzoek en innovatie: InnovFin, dat nu deels onder het programma van Horizon 2020 valt, de Student Loan Guarantee Facility die nu deel uitmaakt van Erasmus+ en twee zelfstandige instrumenten: Het Europees Fonds voor Strategische Investeringen (EFSI) en COSME (the Competitiveness of Enterprises and Small and Medium-sized Enterprises).
Volgens een persbericht van de Commissie heeft het Juncker Plan, ofwel EFSI, een positieve impact gehad op de Europese economie sinds haar oprichting. Volgens onderzoek van het Joint Research Centre en het EIB is het Europese bruto nationaal product (bnp) met 0,9% gestegen en zijn er 1,1 miljoen nieuwe banen gecreëerd door het fonds.
De evaluatie van EFSI uit juni 2018 was grotendeels positief, concluderend dat de garantie een efficiënte manier is om risicovollere investeringen te genereren. Daarnaast werd uitgelicht dat het nodig is om de toegang tot financiering van innovatie nog meer verbeterd moet worden en dat er meer synergieën gecreërd kunnen worden met andere Europese programma’s. Het Parlement liet ook een onderzoek uitvoeren naar EFSI: zij zien een gebrekkige bijdrage van het fonds aan de ontwikkeling van vaardigheden en doen aanbevelingen om dit te vergroten in het InvestEU-programma.
Drie pijlers
InvestEU zal net als EFSI bestaan uit drie pijlers:
- De eerste pijler is het fonds zelf die ervoor moet zorgen dat er publieke en private investering worden gemobiliseerd via de EU budget garantie;
- De Advisory Hub: deze adviesraad geeft technisch advies over investeringsprojecten;
- Het InvestEU Portaal: een toegankelijke database die project met investeerders matcht.
Vier prioriteiten
Het investeringsplan is gebaseerd op vier prioriteiten:
- Duurzame infrastructuur (11,5 miljard euro);
- Onderzoek, innovatie en digitalisering (11,25 miljard euro);
- Het mkb (11,25 miljard euro);
- Sociale investeringen en vaardigheden (4 miljard euro).
Deze beleidsterreinen krijgen allemaal een vast budget. Wel is het de bedoeling dat er de mogelijkheid is om het budget flexibel in te delen als veranderingen in de samenleving of de markt daar om vragen.
In de gepresenteerde Green Deal staat dat minstens 30% van het InvestEU-fonds gebruikt zal moeten worden voor een bijdrage aan de strijd tegen klimaatverandering.
Financiering
Als het aan de Commissie ligt wordt een bedrag van 15,2 miljard uit de EU-begroting aan het fonds besteedt. In totaal zal de EU een garantie bieden van 38 miljard euro voor projecten van financiële partners zoals de Europese Investeringsbank (EIB), hiermee wordt hun risicodragende capaciteit vergroot. Daarnaast dragen de partners als het EIB zelf ook nog eens 9,5 miljoen euro bij. Naast het EIB is er ook samenwerking met de Wereldbank, de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling, de bank van de Raad van Europa en nationale banken. Het is voor lidstaten ook mogelijk om fondsen uit het cohesiebeleid te gebruiken voor extra investeringen in project (tot 5%). In tegenstelling tot wat met EFSI het geval was, zal er voor InvestEU geen geld van Horizon Europe worden overgeheveld. In het verleden betekende dit slecht nieuws voor vooral de universiteiten, gezien het fonds niet geschikt is voor hen.
Ook zal het mogelijk worden om projecten die al gefinancierd worden uit EU-subsidies, waaronder Horizon Europe, aan te vullen met financiering uit InvestEU. In dat kader stelt de Commissie ook een wijziging van de staatssteunregels voor om het eenvoudiger te maken financiering toe te kennen via InvestEU.
Governance
De governance structuur verander niet ten opzichte van EFSI. Het is zo opgesteld dat alleen leden van de EC, EIB of één van de andere partners zitting nemen in de Steering Board. Dit om politieke invloed op het selectieproces voor de te financieren projecten te minimaliseren. Wel zit er een expert vanuit het EP bij die echter niet kan stemmen.
Verder is er een Adviesraad die de Steering Board assisteert. Daarin zitten de Europese instellingen, maar ook adviesorganen zoals het Comité van de Regio’s en het Economisch en Sociaal Comité. Ten slotte is er nog een Investeringscomité die de verzoeken voor financiële garantie goedkeurt.
Proces
De Europese Commissie deed een voorstel voor InvestEU in juni 2016 in een Mededeling van de Commissie naar het Europees Parlement, de Europese Raad en de Raad van de Europese Unie. In een aparte memo geeft de Commissie aan het niet nodig te achtten om veranderingen aan te brengen in het meerjarig financieel kader (MFK) om EFSI te verlengen. Echter, dit heeft de Commissie ook niet gedaan voor de start van het fonds toen Horizon 2020 gelden gebruikt werden om het plan te financieren.
De Commissie zal in januari 2017 met een officiële evaluatie van EFSI komen en zal daarnaast ook een onafhankelijke evaluatie op zijn laatst in juli 2018 inleveren bij de Raad en het Parlement. De Mededeling loopt hierop vooruit en vraagt de Europese Raad om het voorstel om EFSI te verlengen te steunen. Het voorstel van de Commissie moet nog door de Europese Raad en het Parlement goedgekeurd worden en het is de verwachting dat dit pas in het voorjaar 2017 zal plaatsvinden.
Meer informatie
Website Commissie: What’s next? The InvestEU Programme (2021-2027)
Website Commissie: The InvestEU Programme: Questions and Answers
Website EIB: Investment Plan for Europe
Artikel Neth-ER: EP stemt tijdens laatste vergadering in met akkoorden voor digitalisering, ruimte en defensie
Artikel Neth-ER: InvestEU: één fonds voor EU-investeringen
Artikel Neth-ER: Gemiste kans EFSI voor ontwikkeling vaardigheden
Artikel Neth-ER: EP en lidstaten akkoord met voorstel EFSI 2.0
Artikel Neth-ER: EUA ziet weinig kansen in EFSI
Geüpdatet op: 13/01/2020
Laatste ontwikkelingen
De Commissie en de Europese Investeringsbank komen overeen honderd miljoen euro uit EU4Health in InvestEU bij te storten voor de oprichting van HERA Invest. Dit investeringsvehikel moet innovatiefinanciering bieden aan kleine en middelgrote bedrijven in de gezondheidssector.
Laatste update: 28 augustus 2023
Voortbouwen op succes
InvestEU is de voortzetting en uitbreiding van het Europees Fonds voor Strategische Investeringen (EFSI). InvestEU zal alle bestaande EU-programma’s voor leningen en garanties onder één investeringsfonds samenbrengen om zo meer publieke en private investeringen aan te trekken. Het zal onder andere een aantal al bestaande instrumenten omvatten die relevant zijn voor onderwijs, onderzoek en innovatie: InnovFin, dat nu deels onder het programma van Horizon 2020 valt, de Student Loan Guarantee Facility die nu deel uitmaakt van Erasmus+ en twee zelfstandige instrumenten: Het Europees Fonds voor Strategische Investeringen (EFSI) en COSME (the Competitiveness of Enterprises and Small and Medium-sized Enterprises).
Volgens een persbericht van de Commissie heeft het Juncker Plan, ofwel EFSI, een positieve impact gehad op de Europese economie sinds haar oprichting. Volgens onderzoek van het Joint Research Centre en het EIB is het Europese bruto nationaal product (bnp) met 0,9% gestegen en zijn er 1,1 miljoen nieuwe banen gecreëerd door het fonds.
De evaluatie van EFSI uit juni 2018 was grotendeels positief, concluderend dat de garantie een efficiënte manier is om risicovollere investeringen te genereren. Daarnaast werd uitgelicht dat het nodig is om de toegang tot financiering van innovatie nog meer verbeterd moet worden en dat er meer synergieën gecreërd kunnen worden met andere Europese programma’s. Het Parlement liet ook een onderzoek uitvoeren naar EFSI: zij zien een gebrekkige bijdrage van het fonds aan de ontwikkeling van vaardigheden en doen aanbevelingen om dit te vergroten in het InvestEU-programma.
Drie pijlers
InvestEU zal net als EFSI bestaan uit drie pijlers:
- De eerste pijler is het fonds zelf die ervoor moet zorgen dat er publieke en private investering worden gemobiliseerd via de EU budget garantie;
- De Advisory Hub: deze adviesraad geeft technisch advies over investeringsprojecten;
- Het InvestEU Portaal: een toegankelijke database die project met investeerders matcht.
Vier prioriteiten
Het investeringsplan is gebaseerd op vier prioriteiten:
- Duurzame infrastructuur (11,5 miljard euro);
- Onderzoek, innovatie en digitalisering (11,25 miljard euro);
- Het mkb (11,25 miljard euro);
- Sociale investeringen en vaardigheden (4 miljard euro).
Deze beleidsterreinen krijgen allemaal een vast budget. Wel is het de bedoeling dat er de mogelijkheid is om het budget flexibel in te delen als veranderingen in de samenleving of de markt daar om vragen.
In de gepresenteerde Green Deal staat dat minstens 30% van het InvestEU-fonds gebruikt zal moeten worden voor een bijdrage aan de strijd tegen klimaatverandering.
Financiering
Als het aan de Commissie ligt wordt een bedrag van 15,2 miljard uit de EU-begroting aan het fonds besteedt. In totaal zal de EU een garantie bieden van 38 miljard euro voor projecten van financiële partners zoals de Europese Investeringsbank (EIB), hiermee wordt hun risicodragende capaciteit vergroot. Daarnaast dragen de partners als het EIB zelf ook nog eens 9,5 miljoen euro bij. Naast het EIB is er ook samenwerking met de Wereldbank, de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling, de bank van de Raad van Europa en nationale banken. Het is voor lidstaten ook mogelijk om fondsen uit het cohesiebeleid te gebruiken voor extra investeringen in project (tot 5%). In tegenstelling tot wat met EFSI het geval was, zal er voor InvestEU geen geld van Horizon Europe worden overgeheveld. In het verleden betekende dit slecht nieuws voor vooral de universiteiten, gezien het fonds niet geschikt is voor hen.
Ook zal het mogelijk worden om projecten die al gefinancierd worden uit EU-subsidies, waaronder Horizon Europe, aan te vullen met financiering uit InvestEU. In dat kader stelt de Commissie ook een wijziging van de staatssteunregels voor om het eenvoudiger te maken financiering toe te kennen via InvestEU.
Governance
De governance structuur verander niet ten opzichte van EFSI. Het is zo opgesteld dat alleen leden van de EC, EIB of één van de andere partners zitting nemen in de Steering Board. Dit om politieke invloed op het selectieproces voor de te financieren projecten te minimaliseren. Wel zit er een expert vanuit het EP bij die echter niet kan stemmen.
Verder is er een Adviesraad die de Steering Board assisteert. Daarin zitten de Europese instellingen, maar ook adviesorganen zoals het Comité van de Regio’s en het Economisch en Sociaal Comité. Ten slotte is er nog een Investeringscomité die de verzoeken voor financiële garantie goedkeurt.
Proces
De Europese Commissie deed een voorstel voor InvestEU in juni 2016 in een Mededeling van de Commissie naar het Europees Parlement, de Europese Raad en de Raad van de Europese Unie. In een aparte memo geeft de Commissie aan het niet nodig te achtten om veranderingen aan te brengen in het meerjarig financieel kader (MFK) om EFSI te verlengen. Echter, dit heeft de Commissie ook niet gedaan voor de start van het fonds toen Horizon 2020 gelden gebruikt werden om het plan te financieren.
De Commissie zal in januari 2017 met een officiële evaluatie van EFSI komen en zal daarnaast ook een onafhankelijke evaluatie op zijn laatst in juli 2018 inleveren bij de Raad en het Parlement. De Mededeling loopt hierop vooruit en vraagt de Europese Raad om het voorstel om EFSI te verlengen te steunen. Het voorstel van de Commissie moet nog door de Europese Raad en het Parlement goedgekeurd worden en het is de verwachting dat dit pas in het voorjaar 2017 zal plaatsvinden.
Meer informatie
Website Commissie: What’s next? The InvestEU Programme (2021-2027)
Website Commissie: The InvestEU Programme: Questions and Answers
Website EIB: Investment Plan for Europe
Artikel Neth-ER: EP stemt tijdens laatste vergadering in met akkoorden voor digitalisering, ruimte en defensie
Artikel Neth-ER: InvestEU: één fonds voor EU-investeringen
Artikel Neth-ER: Gemiste kans EFSI voor ontwikkeling vaardigheden
Artikel Neth-ER: EP en lidstaten akkoord met voorstel EFSI 2.0
Artikel Neth-ER: EUA ziet weinig kansen in EFSI
Geüpdatet op: 13/01/2020
