Budget van 55,2 miljard euro
Partners van de Europese partnerschappen verdubbelen de bijdrage uit Horizon Europe. De Europese Commissie begroot 23,8 miljard euro voor de 49 partnerschappen die van start gaan in de periode 2021-2024. Daar leggen publieke en private partijen nog eens 31,4 miljard euro bovenop. Dat berekent een expertgroep namens de Commissie in het eerste monitoringsrapport van de partnerschappen. Van dat bedrag komt 9 miljard euro uit de zakken van nationale overheden en publieke onderzoeksfinanciers als NWO. Bedrijven dragen 22,4 miljard euro bij, waarvan een deel in natura, zoals loonkosten of materieel.
Een derde van pijler 2
De Europese bijdrage komt uit pijler 2 van Horizon Europe, die ook thematische projecten van onderzoeksconsortia financiert. Het gaat om 37,9% van pijler 2. Toch valt op dat sommige thematische clusters meer bijdragen dan anderen. Zo gaat 54% van het budget van het digitale cluster 4 op aan partnerschappen. Klimaatcluster 5 besteedt 48% van haar budget aan partnerschappen. Voor cluster 1 en 6 zijn dat respectievelijk 33% en 23%. Cluster 2 en 3 dragen niets bij.
Europese bijdrage nog niet vast
De EU-bijdrage is nog niet in steen gebeiteld. De expertgroep baseert zich namelijk op de toezeggingen van de andere partners. Als die uiteindelijk lager uit zouden vallen, dan moet de Commissie haar bijdrage ook verlagen. In de regel moeten lidstaten 2,30 euro investeren voor iedere euro van de EU (30% cofinanciering). Private partners worden geacht minstens één euro vrij te maken voor elke euro van de EU. De verwachting is dat private partners zelfs 1,30 euro zullen betalen, blijkt nu.
Steun voor maatschappelijke uitdagingen en SDG’s
De partnerschappen dragen bij aan de Sustainable Development Goals (SDG’s) en het zoeken van oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Vooral de SDG’s rond klimaatactie en industrie, innovatie & infrastructuur kunnen op steun rekenen, zo blijkt uit het rapport. Ook economische groei, gezondheid, duurzame steden en verantwoordelijk consumeren worden vaak genoemd. Daarnaast stellen de partnerschappen zichzelf doelen op het vlak van vergroening, digitalisering en gezondheid. Van de geplande activiteiten draagt 66% bij aan de Green Deal, 31% aan de digitale transitie en 34% aan veerkracht op gezondheidsvlak (‘resilience’).
Conclusie kunnen scherper
Het tweede monitoringrapport in 2024 zal een stuk scherper zijn, beloven de experts. Gegevens zijn immers beperkt beschikbaar, aangezien de eerste partnerschappen onder Horizon Europe pas in 2021 of 2022 van start gingen. Een aantal partnerschappen begint zelfs pas in 2023 of 2024, voornamelijk op het vlak van gezondheid, voeding & landbouw en ruimtevaart. Ook is het mogelijk dat er vanaf 2025 nieuwe partnerschappen bijkomen in het tweede Strategisch Plan, dat tot het einde van de huidige programmaperiode loopt. Ter voorbereiding is wel bekeken hoe men in de toekomst de impact van partnerschappen kan meten.
Nederland als koploper
Nederland is een actieve deelnemer aan Europese partnerschappen, stellen de experts. In Horizon 2020 namen Nederlandse partijen, zoals de Rijksoverheid maar ook onderzoeksfinanciers als NWO en ZonMw, deel aan maar liefst 80% van de publieke partnerschappen. Na Spanje, Frankrijk, Duitsland en België is dat het hoogste aantal. Bovendien trad Nederland na Duitsland en Frankrijk het vaakst op als coördinator van een partnerschap. Belangrijk detail is dat de experts zich baseren op de cijfers uit Horizon 2020. Bovendien komen Nederlandse bedrijven niet aan bod in de analyse.
Context
Partnerschappen combineren Europese financiering van onderzoek met geld uit andere bronnen. Met behulp van partnerschappen wil de EU Europese en nationale onderzoeksprogramma’s beter op elkaar afstemmen om zo fragmentatie en overlapping te voorkomen. De expertgroep adviseert de Commissie over het strategisch coördinatieproces voor de nieuwe onderzoekspartnerschappen in Horizon Europe. De Commissie wil graag één systeem om alle partnerschappen te meten. Zo kan hun bijdrage aan Europese beleidsdoelen beter worden bijgehouden, wat ook hun toegevoegde waarde duidelijk maakt. Ook moet een geharmoniseerd systeem bijdragen aan de transparantie.
