Kostendeclaraties Horizon 2020 nog steeds niet op orde
De Rekenkamer is positief over de toegevoegde waarde van Horizon 2020, maar meldt dat er nog steeds fouten zitten in declaraties binnen Horizon 2020, ondanks dat het declareren van onderzoekuitgaven sinds 2018 is versimpeld. Dit blijkt uit het jaarverslag van de Rekenkamer over de uitvoering van de begroting in 2019. Declaraties voor personeelskosten bevatten de meeste fouten, gevolgd door kosten van het mkb. De Rekenkamer geeft als aanbevelingen meer controles voor kostendeclaraties van het mkb, betere voorlichting over de financieringsregels voor Horizon 2020 en een verdere vereenvoudiging van de regels. De Europese Commissie stelt in het kader van versimpeling voor om in Horizon Europe personeelskosten per dag te berekenen, waar tot nog toe met uren gerekend werd. Dit stuit echter op kritiek van Europese onderzoeksinstellingen.
Rekenkamer meet ook voortgang Horizon 2020
Naast een onderzoek naar de uitvoering van de begroting heeft de Rekenkamer dit jaar voor het eerst een bijgaand rapport gepubliceerd die de prestaties van verschillende programma’s binnen het Meerjarig Financieel Kader van 2014-2020 analyseert. Ook al mat de Rekenkamer progressie in alle pijlers van het programma, concludeerde zij dat alleen de pijler voor Excellent Science voldoet aan de gestelde targets. De twee andere pijlers, voor Industrial Leadership en Societial Challenges behalen niet alle doelen. Eerstgenoemde boekt onvoldoende voortgang in de targets voor banencreatie en het vermarkten van innovaties en laatstgenoemde zorgt niet voor genoeg wetenschappelijke publicaties met hoge impact en patenten op het gebied van energie en gezondheid. Daarbij merkt de Commissie in een reactie op dat sommige doelen, zoals 3% van het Europese bnp investeren in onderzoek & innovatie, niet enkel door Horizon Europe behaald kunnen worden.
Onderzoeksdoelstellingen cohesiebeleid worden niet behaald
Waar de Rekenkamer de toegevoegde waarde van Horizon 2020 zeker inziet, is zij kritischer over het cohesiebeleid. De Rekenkamer concludeert dat het cohesiebeleid achterloopt op de doelstellingen voor 2020. Voor de pandemie leek het erop dat de werkgelegenheids- en onderwijsdoelstellingen zouden worden gehaald, maar op de thematische doelstellingen voor inclusiviteit en onderzoek liep het programma toen al achter. Na het toeslaan van de coronacrisis lijkt het erop dat binnen geen van de thema’s de doelstellingen worden behaald, aldus de Rekenkamer. De Commissie versoepelde in antwoord op de crisis de regels van het cohesiebeleid, waardoor lidstaten ervoor kunnen kiezen te schuiven tussen de verschillende thematische doelstellingen van het beleid.
Context
In het jaarverslag controleert de Europese Rekenkamer de uitvoering van het EU-budget en maakt suggesties voor verbeteringen. In 2019 was het totale budget 159,1 miljard, waarvan 21,7 miljard naar concurrentievermogen voor groei en werkgelegenheid is gegaan en hiervan ging meer dan de helft, 11,9 miljard, naar onderzoek. Cohesie kreeg 53,8 miljard uit het budget. Het foutenpercentage voor de gehele begroting schat de Europese Rekenkamer op 2,7%, tegenover 2,6% in 2018. De Rekenkamer baseert haar bevindingen op steekproefsgewijs onderzoek van geldtransacties in de EU.
